- Arapça, Farsça ve Osmanlıcada Rum ya da Rumi kelimeleri, Roma ile Romalı karşılığıdır. Bazen Urumeli diye anılan Rumeli de Romalı diyarı anlamındadır. Rum sözcüğünün, Anadolu Ortodokslarını ifade ettiği görüşü yanlıştır.
- MÖ 450-404 yılları arasında yaşayan General Alkibiades’in geçen gemilerden vergi almak için yaptırttığı Kızkulesi şöhretini Bizans dönemine borçludur. 12. yüzyılda İmparator I. Manuel Komnenos, Boğaz’ın Marmara’ya bakan tarafına iki savunma kulesi yaptırır. Biri, Kızkulesi’nin bulunduğu yerde, diğeri de Sarayburnu kıyılarında olan bu kulelerin arasına şehre yönelik saldırıları önlemek ve ticari gemilerden vergi almak amacıyla zincir çekilir. Latin İstilası döneminde büyük hasar gören kule, şehrin Fatih tarafından kuşatılması sırasında Venedik’e ait bir deniz birliği tarafından üs olarak kullanılır. Fetihten hemen sonra kulenin bulunduğu yere, kenti korumak amacıyla toplar yerleştirilir.
- Yahudilerin İstanbul’a ilk gelişleri Bizans döneminde olur. Karia Yahudileri şehirde yerleştikleri semte kendi adlarını verirler, semtin adı zaman içinde Karaköy olur.
- “Haçın yatay bölümü, Azize Helena’nın doğudan batıya, batıdan doğuya geçişlerini sembolize eder. Helena kökeni itibariyle Doğu’ya, uzun ikameti ile Batı’ya aittir. Doğu’nun imparatoriçesi olmadan önce, Batı’nın imparatoriçesidir.” Don Giuliano Lonati.
- 13. yüzyıla kadar Hıristiyanlık aleminde Papalık tarafından kafir ilanıyla aforoz edilen tek mezhep yaşadığı yere göre Bogomil, Kathar veya Patarini diye anılandı. Mezhep, Bosna ve Bulgaristan’da başlamış, Konstantinopolis Metropoliti Niketas tarafından Avrupa’ya yayılmıştı. Metropolit, Latin kaynaklarında Bogomil Papa diye anılır. Metropolit, mezhebin 1167 yılında Fransa’nın güneyinde, Saint Felix de Caraman/Lauragais şehrinde toplanan tek din kurultayına ruhani lider sıfatıyla Konstantinopolis’ten gelip katılmıştır. Bu mezhebin müminleri, Eski Ahit Tanrısı ile Yeni Ahit Tanrısı’nın farklı ve ilkinin kötü olduğuna; Eski Ahit Tanrısı’nın melek ruhları bedenlerine hapsettiğine; iyi olan Yeni Ahit Tanrısı’nın onları kurtarmaya geldiğine inanıyorlardı, vejetaryendiler. Üç kutsamayı (vaftiz, Aşai Rabbani (İsa’nın kanını simgeleyen şarabın ve etini simgeleyen hamursuz ekmeğin yenildiği ayini ve evlilik) reddediyorlardı. Putlara, simgelere, özellikle haça tapmaya karşı çıkıyorlardı. Hıristiyanlık öğretisinin, İsa’nın ana mesajına dönmesi gerektiğini düşünüyorlar, Papa’nın kutsal iktidarını tanımıyorlar, Kilise’nin yoksul olması gerektiğine inanıyorlardı. Heretik kabul edildikleri için, bu sapkınlara saldırmak, Müslümanlara saldırmak kadar kutsal bir savaş olarak kabul edildi. 1209’da düzenlenen Albigensian Haçlı Seferi 1229’a kadar sürdü. 1209’daki Béziers Katliamı tarihin en kanlı kıyımlarındandır ve katliamı Marcy’li Henry yönetmiştir. Katharlar’ın katledilmesi ile bölgede yaygın sanat türü olan trubadurların sayısında da önemli bir azalma olmuş, 1348 yılında gelen Kara Ölüm ile de trubadurların sayısı iyice azalarak bu gelenek 14. yüzyılın sonunda yok olmuştur.
- Forum Tauri civarında köle kızlar erkeklere satılıyordu. Forum Tauri, yani Boğa Meydanı, şimdiki Beyazıt-Çemberlitaş semtinin altıydı.
- Theodora imparatoriçe olup dine dönünce, şehirdeki bütün fahişeleri toplatmış, hepsini Kuzguncuk’ta özel olarak bu iş için yaptırdığı Tövbe Manastırı’na hapsetmişti.
- Bir Bizans sözü şöyle der: “Kadının ziyneti sessizliktir. Kadının yüzü onun en tehlikeli silahını saklar; yani dilini.”
- Bürokrasi birkaç yüzyıl boyunca tüm gücü eline geçirmiştir. Bizans’ta kapitalizme izin verilmiş, ancak her aşamada çok sıkı kontrol edilmiştir. Üretim, iş, tüketim, dış ticaret, kamu yararı ve nüfus hareketi bile tamamen devlet kontrolü altında olmuştur. Teorik açıdan emirleri imparatordan alan, bir devlet memuru ordusu oluşmuştur.
Gustave Boulanger’ın tablosu, The Slave Market (Köle Pazarı), 1882.
Sanatçı bu tablosunda Antik Roma’da bir köle pazarını betimlemek istemiştir.
Fotoğraf:tr.wikipedia.org
- O zaman kullanılan Bizans takvimi ile şimdiki takvim arasında 5508 yıl fark vardır. 1204 yılı onların takvimine göre 6712 yılıdır.
- Sarayburnu’nun bir kartal gagasını andırdığı; Bizans İmparatorluğu’nun arması kartal olduğu için buranın stratejik önemi kadar manevi önemi de olduğuna inanılır.
- Konstantinopolis sokak kedileriyle ünlüdür.
- Hayırsız/Sivriada Bizans döneminde sürgün yeridir.
- Bizanslıların Rum ateşi 14. yüzyıl sonunda, Berthold Schwarz tarafından kazara keşfedilene kadar, tüm savaşların yıkıcı unsuru olmaya devam etmiştir.
- Fetih’ten sonra 100 yıl içinde İstanbul’daki tüm kubbeli kiliseler camiye çevrilmiştir. Kubbeli olmasına rağmen camiye çevrilmeyen, birçok yangından ve Ortodoks cemaatinin 1839’dan sonra başlatabildiği yenileştirme girişiminden de kurtulan, Paleologoslar dönemi (1261-1453) yapısı olan Muhliotissa Kilisesi hala kilise olarak işlev gören tek yapıdır.. Bunun nedeni Fatih’in verdiği bir fermandır.
- Muhliotissa Meryem Ana Kilisesi/Moğolların Meryemi, İstanbul’da kesintisiz olarak Rum Ortodoks ibadetine açık kalmış tek Bizans kilisesidir.
Albigensian Haçlı Seferi, Azize Helena, Berthold Schwarz, Béziers Katliamı, Bizans, Bizans İmparatorluğu, Bizans'a Dair, Bogomil, Bogomil Papa, Don Giuliano Lonati, Forum Tauri, General Alkibiades, Gustave Boulanger, Kara Ölüm, Karia Yahudileri, Kathar, Konstantinopolis Metropoliti Niketas, Muhliotissa Kilisesi, Muhliotissa Meryem Ana Kilisesi, Patarini, Rum, Rum ateşi, sivriada, The Slave Market, Theodora, Tövbe Manastırı, trubadurlar
Leave A Reply