FOVİZM
1898-1908
Henri Matisse, Kırmızılı Uyum veya Kırmızı Oda, 1908.
- Resim sanatında analiz yaparken ilk bakılması gereken şeylerden biri eserin lekeci mi, renkçi mi olduğu, yoksa çizgi ağırlıklı mı çalışıldığıdır. Fovizm, kesinlikle renkçidir.
- Renkler çılgın ama çizgiler, pozlar klasiktir.
- Empresyonizm ile Ekspresyonizm’i buluşturan bir akımdır.
- Eserlerde canlılık, cesaret, özgürlük vardır.
- Fovizm neşe, heyecan, tazelik demektir.
- Dışavurumcudur.
- Nabiler bölümünde adı geçen ressam Gustave Moreau (1826-1898), öğrencilerini kalıpların dışında düşünmeye yönlendirerek yetiştirdiği için hareketin esin kaynağı sayılır. Hareketin liderleri arasında kabul edilen Henri Matisse (1869 – 1954) ve André Derain (1884 – 1954) , Moreau’nun öğrencileridir.
- Post ve Neo Empresyonistlerden cesur renk kullanımını, renk bilgisini, dışavurumculuğu almışlar ama Empresyonistlerin “gerçek” kavramına karşı çıkmış, dış görünüşlerin betimlenmesinin gerçeğin tek yüzünü içerdiğini, nesnelerin ruhuna inmediğini öne sürmüşlerdi. Amaçları, duyularla algılanmış dış gerçeği, sanatçının içindeki gerçekle kaynaştırmaktı. Bu, Kandinsky’nin (1866-1944) de sözünü ettiği sanatsal bir senteze ulaşma çabasıdır. Paul Cezanne’dan (1839-1906) ise perspektif ve deformasyon yaratma konusunda etkilenmişlerdir.
- Fovizm, geleneksel resim ve heykel kuramlarını reddetti ve modern kavramlara odaklandı.
- Sergiledikleri resimler halkı ürküttüğü için bu yenilikçi ressam kuşağına “Les Fauves” dendi. Fauves, vahşi hayvanlar, yırtıcı kuşlar, vahşiler anlamına gelir. Akım için kullanılan Fauve sıfatı yerleşti.
- Derinlik hissi, ışık, gölge, hacimlendirme ve kenar çizgilerini bir tarafa bıraktılar.
- Üç boyutlu mekanı geleneksel yorum ve perspektifle değil, renklerin hareketliliğiyle yansıttılar; ışık ve mesafe renk değişikliği ile gösterildi. Bu yöntem, bazı bakış açılarına göre bozuk perspektif olarak değerlendirildi. Fovlara göre iki boyut tasvir için yeterlidir.
- Fovizm’de görsellik ön plandadır.
- Resimde özgür komposizyonlar oluşturulmustur.
Henri Matisse’in 1905 tarihli Statens Sanat Müzesi’nde sergilenmekte olan, Madam Matisse’in Portresi veya Yeşil Çizgi adlı eseri.
Danimarka, Kopenhag.
Henri Matisse’in San Francisco’da Modern Sanat Müzesi’nde sergilenmekte olan 1905 tarihli, Şapkalı Kadın adlı tablosu.
- Fovist harekette ilk akla gelen sanatçı Henri Matisse’e göre kompozisyon, sanatçının duygularını elindeki araçlarla dekoratif biçimde düzenlemesi işlemidir. Matisse, haz için sanat yaratmak istemiş, sanatı bir dekorasyon ögesi olarak amaçlamış, aydınlık renkler kullanarak kompozisyonun huzur vermesini amaçlamıştır. Bu görüş, Fovların kompozisyon anlayışlarını tümüyle dile getirmektedir.
- Matisse, 40’lı yaşlarında, kurmuş olduğu Fovizm’den çok ilkel sanata yöneldi. O dönemde sanatçılar süs ve sanayiin getirdiklerine bir tepki olarak ilkel sanata rağbet ediyorlardı. Ama sanatçıların devirlerinden bahsederken bir tarz kesin olarak bitip diğerinin başlamasından bahsetmiyoruz. Matisse de arada Fov, arada primitif yapıyor. İran minyatürlerinden etkilendiği dönemdeki eserlerinde motifler artıyor. Matisse’in yaklaşımı tüm yaşamı boyunca olumlu olmuş, mutluluğu, ufak tefek şeylerin güzelliğini sergilemiştir. Matisse isyanını da renklerle ifade ediyor. En çok formun güzelliğine, akıcılığına önem veriyor. Çizgisindeki ritmi her döneminde koruyor.
- Matisse, “Her şeyden önce ulaşmak istediğim şey dışavurumdur. Nesnelerin kapladıkları mekan, bunların çevresindeki boşluk ve oranlar, hepsinin bu konuda payı vardır. Rengin başlıca amacı dışavuruma olabildiğince yardım etmektir” diye yazmıştır.
Henri Matisse, Açık Pencere, 1905, Washington DC Ulusal Sanat Müzesi.
- André Derain (1880-1954) ve Matisse 1905 yazı boyunca Akdeniz kıyısındaki bir kasaba olan Collioure‘da birlikte çalıştılar ve aynı yılın sonlarında oldukça yenilikçi tablolarını Salon d’Automne‘da sergilediler. İspanya sınırına çok yakın olan bu kasabanın da akımın ilham kaynaklarından biri olduğu kabul edilmiştir.
André Derain’in Elbiseli Kadın adlı tablosu.
- Grubun başlıca sanatçıları Henri Matisse (1869 – 1954), Albert Marquet (1875 – 1947), André Derain (1884 – 1954), Maurice Vlaminck (1876 – 1958), Othon Friesz (1879 – 1949), Raoul Dufy (1877 – 1953), Kees Van Dongen’dir (1877 – 1968). Georges Roulaut (1871 – 1958) değişik nitelikteki tasvir konuları ve renk uygulamalarıyla grupta özel bir yer alır. Kübizm kurucularından Georges Braque da, bir ara Fovist denemeler yapmıştır.
Georges Rouault (1871-1958), Üç Yargıç, 1936. Rouault, negatif Fovist. Kendisini rahatsız eden kötü insanları resmediyor.
Raoul Dufy (1877-1953) pozitif Fovist.
- Fovizm renk sanatı, sentez ve dekor sanatıdır, görsellik ön plandadır.
- Fovizm akımında canlı, güçlü, çarpıcı, arı renkler, abartılarak kullanılmış, ara renk kullanımından kaçınılmıştır.
- Renk seçimleri ile duyguları ifade etme, dışavurma yoluna gitmişlerdir.
- Natüralizm’e (Doğalcılık) karşı oldukları için, Natüralizm’de kullanılmayan canlı renkler tercih konusu olmuştur.
- Resim elden geldiğince sade ve temiz, geniş yüzeyler kesik fırça darbeleriyle boyanmalı, saf ve arınmış sadelikte olmalıdır.
- Parlak renkli boyalar, başka renklerle karıştırılmadan uygulanıyordu.
- Fovistler çarpıcı ve yoğunlaştırılmış renk tonları ve nesnelerin deformasyonları ile uğraşmışlar; derinlik, ışık-gölge ve kontur resimden atılmıştır.
- Bunun yerine renk şiddetine önem vermişlerdir. Fovizm çok kısa sürmesine rağmen etkisi büyük olmuştur.
- Mimarlık öğrencilerinden oluşan bir grup, Die Brücke (Köprü), Fovlarla aynı esin kaynaklarından beslenmiştir. 1905 yılında Dresden’de kurulan grubun adı, sanatla yaşam arasında bir köprü olmayı amaçladıklarını ifade eder. Fritz Bleyl, Erich Heckel, Ernst Ludwig Kirchner, Karl Schmidt-Rottluff, Emil Nolde, Max Pechstein ve Otto Mueller bu grubun üyeleridir. Bu grup ve 1911 yılında kurulan Der Blaue Reiter Ekspresyonizm/Dışavurumculuk akımını yaratmıştır.
- Fovlar, buluşçu formları ve meydanokuyan fikirleriyle Modernizm’in kökenlerinden biriydi. Sergileri ve gösterimleri filizlenmekte olan endüstrileşme, kentleşme ve teknolojik yeniliklerle ve küresel pazarların gelişmesiyle örtüştü. Bu dönemde Avrupa’da endüstrileşme ve kolonileşme dönemi yaşanıyordu. Fovist sanatın primitif stili ve genellikle doğa ve doğal hayat olan konusu materyalizme karşı bir duruş ve kolonileştirilmiş ulusların sanat eserlerine de bir yakınlık ifade eder. Sanat daima kendi zamanının bir ürünüdür.
- Modern resme bir çok katkıda bulunmuş olan Fovların çıkış noktası primitif sanattır.
- Fovizm kısa süren bir akım olmasına rağmen, Ekspresyonistlerin gelişiminde derin bir etki yarattı.
- 1908’de Paul Cezanne’ın temellerini attığı Kübizm sanatçıların o yöne doğru kaymasına yol açtı.
Leave A Reply